Ορθή Διαχείριση Φυσικών Πόρων

Στόχος του Ομίλου είναι η συνεχής μείωση των αέριων εκπομπών και η βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, συνεισφέροντας με αυτόν τον τρόπο και στη βελτίωση της ποιότητας της ατμόσφαιρας στις περιοχές που δραστηριοποιείται. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από ενέργειες όπως η μεγιστοποίηση της χρήσης αέριων καυσίμων, η χρήση καυσίμων με υψηλότερες περιβαλλοντικές προδιαγραφές, οι επενδύσεις σε σύγχρονες τεχνολογίες παραγωγής (π.χ. καυστήρες χαμηλών εκπομπών οξειδίων του αζώτου) αλλά και ο άμεσος περιορισμός των εκπομπών (συστήματα ανάκτησης πτητικών οργανικών ενώσεων κατά τη φόρτωση πετρελαιοειδών, φίλτρα σωματιδίων κ.λπ.).

Ο Όμιλος ακολουθεί αυστηρά τις εθνικές και ευρωπαϊκές νομοθεσίες, όπως και τις βέλτιστες πρακτικές, με αντιπροσωπευτικό παράδειγμα τη συμμόρφωσή του με τις Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές για τον κλάδο των πετρελαιοειδών και την Ευρωπαϊκή Οδηγία των Βιομηχανικών Εκπομπών, ενώ παράλληλα εφαρμόζει και πιστοποιημένα συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης σε όλο το εύρος των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του.

Οι αέριες εκπομπές από τη λειτουργία όλων των βιομηχανικών εγκαταστάσεων παρακολουθούνται με βάση τους περιβαλλοντικούς όρους λειτουργίας της κάθε εγκατάστασης, διασφαλίζοντας την αυστηρή τήρηση των θεσμοθετημένων ορίων εκπομπής, αλλά και την ουσιαστική συνεισφορά στη βελτίωση της ποιότητας της ατμόσφαιρας. Επίσης, σε μεγάλο ποσοστό οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις διαθέτουν δίκτυο συστημάτων συνεχούς μέτρησης εκπομπών ρύπων, τα στοιχεία των οποίων αναλύονται και τα αποτελέσματα αποστέλλονται στις περιβαλλοντικές αρχές για παρακολούθηση και έλεγχο.

Η προσέγγιση που ακολουθείται, οι επενδύσεις που έχουν υλοποιηθεί για τη βελτίωση της ποιότητας της ατμόσφαιρας και τα μέχρι τώρα αποτελέσματα αξιολογούνται ιδιαίτερα θετικά, αν ληφθεί υπόψη η σημαντική μείωση των βασικών δεικτών αέριων εκπομπών τα τελευταία χρόνια όπως και η αντίστοιχη αποτύπωση στα ποσοτικά στοιχεία παρακολούθησης της ποιότητας της ατμόσφαιρας των γειτονικών με τις δραστηριότητες περιοχών.

Βασικός στόχος του Ομίλου είναι η συνεχής μείωση των βασικών δεικτών αέριων εκπομπών (δηλ. εκπομπές διοξειδίου του θείου (SO₂), οξειδίου του αζώτου (No_x), σωματιδίων PMs και πτητικών οργανικών ενώσεων (Volatile Organic Compounds-VOC) σε όλες τις δραστηριότητες του Ομίλου και η ευρεία αποδοχή της σημαντικής συνεισφοράς του στη βελτίωση της ποιότητας της ατμόσφαιρας στις γειτονικές των εγκαταστάσεων περιοχές.

Επιδόσεις

Στα τρία διυλιστήρια του Ομίλου, που αποτελούν και το κύριο κομμάτι της παραγωγικής δραστηριότητάς του, στόχος είναι η επιλογή του κατάλληλου μείγματος καυσίμων ιδιοκατανάλωσης έτσι ώστε να επιτευχθούν σημαντικές μειώσεις στις βασικές αέριες εκπομπές.

Το 2022, οι επιπτώσεις στην αγορά ενέργειας από τον πόλεμο στην Ουκρανία και η στρατηγική μείωσης του κινδύνου που συνδέονταν με τη γενικότερη ασφάλεια εφοδιασμού, είχε ως αποτέλεσμα την αντίστοιχη προσαρμογή του μίγματος καυσίμων ιδιοκατανάλωσης των ευρωπαϊκών διυλιστηρίων και συγκεκριμένα τον περιορισμό κατανάλωσης φυσικού αερίου. Η επίδραση αυτή στα διυλιστήρια του Ομίλου περιόρισε βραχυπρόθεσμα την τάση μείωσης συγκεκριμένων αέριων εκπομπών, όπως τις εκπομπές διοξειδίου του θείου (SO₂).

Αναλυτικότερα, εκτός του δείκτη για τις εκπομπές SΟ₂ που αυξήθηκε περίπου 24% σε σχέση με το 2021 και των εκπομπών NO_x που διατηρήθηκαν στα ίδια επίπεδα (-3%), το 2022 οι εκπομπές PMs μειώθηκαν σημαντικά λόγω της εγκατάστασης και λειτουργίας εντός του 2022 του νέου ηλεκτροστατικού φίλτρου σωματιδίων (ESP) στην μονάδα καταλυτικής πυρόλυσης (FCC) του διυλιστηρίου Ασπροπύργου, ενώ επιπλέον συνεχίστηκε και η μείωση των εκπομπών οργανικών πτητικών ενώσεων (VOC) που προέρχονται από τη συνολική λειτουργία των διυλιστηρίων και τη διακίνηση των σχετικών προϊόντων τους. Την τελευταία δεκαετία, οι δείκτες αέριων εκπομπών εμφάνισαν μείωση 33%, 38%, 46% και 49% στις εκπομπές SO₂, NO_x, PMs και VOC αντίστοιχα, όπως παρουσιάζεται στο ακόλουθο διάγραμμα.

Ειδικά για τον περιορισμό των εκπομπών VOC εφαρμόζονται Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές στην αποθήκευση και διακίνηση των προϊόντων, όπως για παράδειγμα δευτερογενείς φραγές στις οροφές των δεξαμενών πλωτής οροφής, βαφή των δεξαμενών πτητικών προϊόντων με λευκό χρώμα υψηλής ανακλαστικότητας, φόρτωση των βυτιοφόρων οχημάτων από τον πυθμένα με ταυτόχρονη λειτουργία Μονάδας Ανάκτηση Ατμών. Ακόμη, λειτουργούν Συστήματα Ανάκτησης Ατμών στους προβλήτες φόρτωσης δεξαμενόπλοιων, ενώ συνεχίζεται η εφαρμογή των τακτικών προγραμμάτων προληπτικής συντήρησης και έγκαιρης ανίχνευσης και αποκατάστασης των διαρροών (Leak Detection and Repair-LDAR) στον εξοπλισμό (π.χ. βάνες, φλάντζες κ.λπ.). Όλες οι παραπάνω βέλτιστες πρακτικές έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση των εκπομπών VOC κατά την τελευταία δεκαετία, η οποία όπως προαναφέρθηκε ξεπερνάει το 49%.

Οι βελτιούμενες αυτές επιδόσεις αντικατοπτρίζονται και στις μετρήσεις ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα των περιοχών, έτσι όπως αυτές παρακολουθούνται από τους Σταθμούς Μέτρησης Ποιότητας Ατμόσφαιρας των εγκαταστάσεων του Ομίλου και από ανάλογους Σταθμούς των αρμόδιων αρχών (δελτία ποιότητας της ατμόσφαιρας από τους δήμους και το αρμόδιο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας). Σημειώνεται ότι οι μετρήσεις ποιότητας ατμόσφαιρας περιλαμβάνουν/ αντιστοιχούν στη συνεισφορά του συνόλου των πηγών αέριων εκπομπών της περιοχής, όπως οι μεταφορές και οι υπόλοιπες βιομηχανικές δραστηριότητες.

Για την HELLENiQ ENERGY, η αξιοποίηση των υλικών και φυσικών πόρων σε όλο τον κύκλο ζωής τους αποτελεί σημαντική επιχειρηματική ευκαιρία και ανταπόκριση στη δέσμευσή της για την προστασία του περιβάλλοντος.

Το νερό είναι απαραίτητη πρώτη ύλη στην παραγωγική διαδικασία των εγκαταστάσεων του Ομίλου και στο πλαίσιο αυτό, δεσμεύεται για μια βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων και αναζητά νέες λύσεις των υδάτινων πόρων και βέλτιστες πρακτικές διαχείρισης της χρήσης του νερού. Παρότι οι εγκαταστάσεις μας δεν βρίσκονται σε περιοχές που χαρακτηρίζονται από υψηλό κίνδυνο λειψυδρίας, ξηρασίας, έλλειψης νερού ή από αυξημένη υδατική επιβάρυνση (water stressed areas), για να διασφαλιστεί η βιώσιμη διαχείριση των υδάτων, ο Όμιλος στοχεύει στην μείωση της ποσότητας νερού που χρησιμοποιεί στις δραστηριότητές του, στην όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωσή του, καθώς και στην υπεύθυνη απόρριψή του, μετά από επεξεργασία στις εγκαταστάσεις του, για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων. Πρωτοβουλίες εξοικονόμησης νερού υλοποιούνται συνεχώς σε όλους τους επιχειρηματικούς τομείς. Το 2022, η κατανάλωση νερού είναι μειωμένη κατά 33% σε σχέση με το 2013, ενώ το νερό που καταναλώθηκε, ανακυκλώθηκε και επαναχρησιμοποιήθηκε κατά 24% στις παραγωγικές εγκαταστάσεις.

Συγκεκριμένα, για τη βιώσιμη διαχείριση του νερού παρακολουθείται η χρήση νερού σε όλο το εύρος των δραστηριοτήτων, εντοπίζοντας ευκαιρίες για μείωση της κατανάλωσης και επενδύοντας σε συστήματα εξοικονόμησης νερού, ώστε οι παραγωγικές εγκαταστάσεις του Ομίλου καθώς και οι διαδικασίες καθαρισμού να καθίστανται όσο το δυνατόν πιο αποδοτικές. Τα θέματα που αξιολογούνται αφορούν άμεσα το νερό που χρησιμοποιείται (μετρήσεις ποιότητας, χρήση διαφόρων τύπων νερού π.χ. θαλασσινού νερού για ψύξη, τεχνολογίες επεξεργασίας κ.λπ.) αλλά και ευρύτερες παραμέτρους διαχείρισης (διαθεσιμότητα, ποιότητα και οικοσυστήματα που επηρεάζονται από την απόρριψη του), έτσι ώστε να εντοπίζονται όλες οι περιοχές βελτίωσης.

Οι κύριες πηγές απόληψης νερού είναι το δημόσιο δίκτυο (83%) και η θάλασσα (14%). Το σύστημα διαχείρισης υδάτινων πόρων περιλαμβάνει την παρακολούθηση και αναφορά της απόληψης, ποιότητας και απόρριψης νερού σε όλες της εγκαταστάσεις και θυγατρικές ώστε συνεχώς να βελτιώνει την αποδοτικότητα και να μειώνει όχι μόνο το περιβαλλοντικό αποτύπωμα, αλλά και το λειτουργικό κόστος.

Τα πετρελαιοειδή υλικά-παραπροϊόντα που χαρακτηρίζονται ως απόβλητα (ιδιοπαραγόμενα ή τρίτων) σε ένα στάδιο του κύκλου ζωής τους αποτελούν σημαντική ευκαιρία, και αξιοποιούνται ως πρώτη ύλη στις παραγωγικές εγκαταστάσεις του Ομίλου, αλλά και ως καύσιμα υλικά, σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας.

Η στρατηγική προσέγγιση της HELLENiQ ENERGY βασίζεται όχι μόνο στη μείωση των στερεών αποβλήτων προς υγειονομική ταφή μέσω επενδύσεων σε σύγχρονες μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων αλλά και στη δημιουργία συνεργειών για την αξιοποίηση των αποβλήτων με στόχο την ανάκτηση ενέργειας και στη διερεύνηση εναλλακτικών τεχνολογιών για αξιοποίησή τους
ως πρώτες ύλες, με στόχο την υποκατάσταση ορυκτών πρώτων υλών. Η συνεχής μείωση της ποσότητας των αποβλήτων προς τελική διάθεση συμβάλει σημαντικά όχι μόνο στην ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία αλλά και στη μείωση του λειτουργικού κόστους των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.

H HELLENiQ ENERGY συνέχισε και το 2022 την προσπάθεια για μείωση της παραγωγής υγρών και στερεών αποβλήτων, μεγιστοποιώντας την ανακύκλωση για όσα ρεύματα αποβλήτων είναι εφικτό και στη συνέχεια, για τα υπόλοιπα ρεύματα αποβλήτων, την επιτόπου διαχείρισή τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία. Απώτερος στόχος η μείωση των αποβλήτων που οδηγούνται προς τελική διάθεσηταφή σε ποσοστό έως 15% μέχρι το 2030.

Οι σύγχρονες μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων, όπως οι μονάδες ολοκληρωμένης επεξεργασίας υγρών αποβλήτων τριών σταδίων στα διυλιστήρια του Ομίλου, εξασφαλίζουν τη συνεχή βελτίωση των επιδόσεων όσον αφορά τη διαχείριση των υγρών αποβλήτων. Σε συμφωνία με την πορεία των τελευταίων έξι ετών, συνεχίστηκε και το 2022 η βελτίωση της πλειοψηφίας των δεικτών αποβλήτων και νερού από το σύνολο των δραστηριοτήτων του Ομίλου.

Συγκεκριμένα, το 2022 σημειώθηκε μικρή αύξηση (6,7%) στην ποσότητα των υγρών αποβλήτων του συνόλου των εγκαταστάσεων σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, η οποία οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αλλαγή του τρόπου υπολογισμού και ενσωμάτωσης πρόσθετων ποσοτήτων υγρών αποβλήτων από την αφαλάτωση και εν μέρει στην ανάπτυξη συνεργειών κυκλικής οικονομίας με τρίτες εταιρείες για πρόσθετη επεξεργασία υγρών αποβλήτων (slops) και αύξηση του ποσοστού επαναδιύλισης.

Για την HELLENiQ ENERGY, η αξιοποίηση των υλικών και φυσικών πόρων σε όλο τον κύκλο ζωής τους αποτελεί σημαντική επιχειρηματική ευκαιρία και ανταπόκριση στη δέσμευσή της για την προστασία του περιβάλλοντος.

Το 2022 παρατηρήθηκε σημαντική μείωση (30%) στην ποσότητα των παραγόμενων αποβλήτων συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά, η οποία συνοδεύτηκε από υψηλό ποσοστό αξιοποίησης ως αποτέλεσμα υιοθέτησης καλύτερων πρακτικών ανακύκλωσης και ανάκτησης στις εγκαταστάσεις του Ομίλου, όπως φαίνεται και στα παρακάτω διαγράμματα που παρουσιάζονται οι τρόποι διαχείρισης – αξιοποίησης των παραγόμενων στερεών αποβλήτων για το έτος 2022.

Συγκεκριμένα, φαίνεται ότι το 2022 παραπάνω από 17.000 τόνοι αποβλήτων, περίπου το 87% του συνόλου, είτε επαναχρησιμοποιήθηκε, είτε ανακυκλώθηκε, είτε αξιοποιήθηκε περαιτέρω μέσω διαδικασίας ανάκτησης πρώτων υλών. Επίσης, σημειώνεται ότι τα επικίνδυνα απόβλητα αποτελούν την πλειοψηφία των συνολικών παραγόμενων αποβλήτων και σχεδόν στο σύνολο τους αξιοποιούνται και δεν οδηγούνται προς τελική διάθεση.

Σημειώνεται ότι, οι ποσότητες των στερεών αποβλήτων ανά βιομηχανική εγκατάσταση στο μεγαλύτερο ποσοστό τους εξαρτώνται από τους καθαρισμούς δεξαμενών προϊόντων και συνεπώς, μεταβάλλονται από χρόνο σε χρόνο, ανάλογα με τον προγραμματισμό συντήρησης των δεξαμενών και δευτερευόντως με τη διαθεσιμότητα των μονάδων επεξεργασίας στερεών αποβλήτων (είτε εντός είτε εκτός της εγκατάστασης).

Διαχείριση Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ)

Επιπλέον, εκτός από τα τυπικά βιομηχανικά απόβλητα του κλάδου, συνεχίζεται η αμείωτη προσπάθεια σε όλες τις εγκαταστάσεις και τα γραφεία του Ομίλου, με την ενεργό συμμετοχή των εργαζομένων, για ανακύκλωση όσο το δυνατόν περισσότερων ρευμάτων αποβλήτων, όπως χαρτί, πλαστικό, μικρές μπαταρίες, συσσωρευτές, λαμπτήρες φθορισμού, ηλεκτρονικό εξοπλισμό, αλουμίνιο, κ.ά. Συγκεκριμένα, με στόχο να πραγματοποιείται αποτελεσματικός διαχωρισμός στην πηγή όλων των ρευμάτων – μέταλλο, πλαστικό, μπαταρίες, χαρτί, υπολείμματα τροφών και κοινά απορρίμματα και να αυξηθεί το ποσοστό ανακύκλωσης, συνεχίστηκε και το 2022 η εφαρμογή του πρότυπου ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) στις Βιομηχανικές Εγκαταστάσεις Ασπροπύργου και είναι σε εξέλιξη ο σχεδιασμός για την επέκτασή του στις υπόλοιπες εγκαταστάσεις.
Επίσης, κατά τη διάρκεια του 2022 επεκτάθηκε η χρήση «paperless» διαδικασιών από τον Όμιλο, όπως η ηλεκτρονική υπογραφή, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση διακίνησης εγγράφων και φακέλων και κατ’ επέκταση τη μείωση χρήσης 6.000 φακέλων και εκτύπωσης 110.000 σελίδων χαρτιού, με συνεπακόλουθη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.

Ανακτώμενη πρώτη ύλη

Ειδικά για τον κλάδο των διυλιστηρίων πετρελαίου, παρακολουθείται επίσης και το ποσοστό των πετρελαιοειδών αποβλήτων που ανακτώνται και επιστρέφουν στην παραγωγική διαδικασία ως πρώτη ύλη για επαναδιύλιση. Οι ποσότητες αυτές των αποβλήτων προέρχονται τόσο από την παραγωγική διαδικασία όσο και από τρίτους. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται οι ποσότητες και τα ποσοστά ανάκτησης (επί του συνόλου της τροφοδοσίας) από τα διυλιστήρια του Ομίλου. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι από το 2013 έχουν επαναδιυληθεί παραπάνω από 1,66 εκατ. τόνοι ελαιωδών υγρών αποβλήτων.

Η προστασία των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας αποτελεί σημαντικό κομμάτι της εταιρικής κουλτούρας της HELLENiQ ENERGY, η οποία συμμορφώνεται με τα αντίστοιχα νομοθετικά πλαίσια, εφαρμόζοντας τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές με στόχο την ελαχιστοποίηση τυχόν αρνητικών επιπτώσεων των δραστηριοτήτων της σε αυτά και τη συμβολή στην εθνική και ευρωπαϊκή στρατηγική για τη βιοποικιλότητα. Η παρακολούθηση των ευρωπαϊκών τάσεων όσο και η ενσωμάτωση διεθνών αναγνωρισμένων εργαλείων εκτιμάται ότι θα συνεισφέρει σημαντικά στην υλοποίηση καινοτόμων πρακτικών διατήρησης και διαχείρισης της βιοποικιλότητας.

Σημειώνεται ότι οι εγκαταστάσεις των διυλιστηρίων του Ομίλου βρίσκονται σε θεσμοθετημένες περιοχές βιομηχανικής δραστηριότητας και δεν γειτνιάζουν με προστατευόμενες περιοχές (π.χ. Natura 2000, RAMSAR).

Στον κλάδο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.), η HELLENiQ ENERGY συμμορφώνεται με το θεσμικό πλαίσιο που περιλαμβάνει την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων έργων Α.Π.Ε., την παρακολούθηση τους κατά τη λειτουργία τους και την εφαρμογή καθορισμένων μέτρων προστασίας, διατήρησης και αποκατάστασης πανίδας και περιβάλλοντος (υλοποίηση Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων, εναρμόνιση με το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις Α.Π.Ε., Ν.4014/2011, Ν.3937/2011 για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και με τις ειδικές Υπουργικές Αποφάσεις για μέτρα προστασίας σε Ζώνες Ειδικής Προστασίας και δίκτυο Natura 2000 κ.λ.π.).

Ταυτόχρονα, με τη δέσμευση της HELLENiQ ENERGY στην ανάπτυξη του τομέα Α.Π.Ε. (Vision 2025) προωθείται η σημαντική συνεισφορά του Oμίλου όσο αφορά στην δημόσια ενεργειακή ανεξαρτησία και ασφάλεια, την παροχή φθηνής ενέργειας, την προώθηση καθαρότερου περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέσω της μείωσης των εκπομπών, η οποία επιτυγχάνεται μεταξύ άλλων με μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στις Α.Π.Ε.

Ακόμη, στον κλάδο της Έρευνας και Παραγωγής Υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, εφαρμόζονται αντίστοιχα ολοκληρωμένες μέθοδοι διαχείρισης, οι οποίες ενσωματώνουν τα διεθνή πρότυπα για την ασφαλή εκτέλεση έργων ανάλογης φύσεως, με γνώμονα τον σεβασμό στον περιβαλλοντικό πλούτο (International Oil & Producers – IOGP και International Association of Geophysical Contractors – IAGC). Ο Όμιλος, λαμβάνοντας υπόψη τα θαλάσσια οικοσυστήματα, δίνει ιδιαίτερη προσοχή στους όρους προστασίας των θαλασσίων ειδών, καλύπτοντας πλήρως τις απαιτήσεις της συνθήκης «ACCOBAMS» καθώς και τις κατευθύνσεις της Μικτής Επιτροπής Διατήρησης της Φύσης (JNCC) για την προστασία των κητωδών. Οι υπάρχουσες γεωφυσικές εργασίες στο πλαίσιο των ερευνητικών δραστηριοτήτων δεν εκτελούνται εντός προστατευόμενων περιοχών (Natura 2000 ή άλλων ειδικών Ζωνών Διατήρησης της Θαλάσσιας Πανίδας και Περιοχών Προστασίας της Φύσης), ενώ παράλληλα, σε όλες τις σχετικές εργασίες τηρείται ουδέτερη ζώνη ενός χιλιομέτρου σε περιπτώσεις γειτνίασης.

Τέλος, επισημαίνεται ότι στις περιοχές των εγκαταστάσεων του Ομίλου δεν εντοπίζονται είδη που περιλαμβάνονται στην Κόκκινη Λίστα απειλούμενων ειδών IUCN (International Union for Conservation of Nature).